Takım tezgahları sektörü ülkelerin takım oyunudur. Tedarik zinciri bir noktada sekteye uğradığında diğerlerini de etkilemektedir.

Takım tezgahları, yatırım mallarını temsil ettiği için olası ekonomik dalgalanmalarda ilk duran ve en geç açılan sektördür. 2019 yılını takım tezgahları için ülkemizde ertelenen yatırımların yapılacağı bir yıl olarak öngörmüştük. Ancak yerel seçimler ve seçimin yenilenmesi beklentileri öteledi, sonrasında ise faiz oranlarındaki olağandışı artış ve dövizdeki dikey hareketlilik, yatırımları durma noktasına getirdi. İlk 3 çeyrekte bir önceki yıla göre alınan siparişlerde yüzde 50, faturalarda ise yüzde 35’e varan düşüşler yaşandı.

İki yılda bir yapılan dünyanın en büyük Takım Tezgahları Fuarı EMO Hannover kapsamında gerçekleştirilen, Türkiye’nin de üyesi olduğu Avrupa Takım Tezgahları Dernekleri çatı kuruluşu CELIMO toplantısında, takım tezgahları yatırımdaki düşüşün sadece Türkiye’ye has olmadığı gerçeğini anlamıştık. Alman Makine Üreticileri Derneği, alınan siparişlerde yüzde 30 düşüş olduğunu, diğer Avrupa ülkeleri de yüzde 15 ila yüzde 20 düşüş yaşadıklarını belirttiler. Amerika biraz iyimser davranarak yüzde 10 düşüş olduğunu, Japonya ve Hint dernekleri yüzde 20 düşüş yaşadıklarını ifade ettiler. Dünyada üretim ve yatırım, 2019’un 3. çeyreğinde düşüşe geçmişti.

Bununla birlikte son çeyrekte ülkemizde dövizin daha stabil hale gelmesi ve faiz oranlarının makul seviyelere çekilmesi ile inanılmaz bir hareketlilik yaşandı. Deyim yerindeyse bu durum sayesinde yılı kurtardık. Ülkemiz için toparlanma halen artan bir ivmeyle devam ediyor. 3. çeyrekte alınan siparişler faturaya dönüyor, alınan siparişlerdeki artmış oran ise devam ediyor. Dolayısıyla ülkemizde ilk 2 çeyrek verileri olumlu çıkacak.

2020 yılının ilk yarısı için Uzakdoğu ve Avrupalı firma ve derneklerin öngörüsü bir önceki yıla göre yüzde 20 düşüş olacağı yönündeydi; ancak biz verilerin ülkemiz için pozitif olacağını düşünüyoruz. Bunun en büyük sebebi ise 3 yıldır ertelenen yatırımların artık kaçınılmaz olduğudur

Ancak kimsenin ummadığı koronavirüsün yarattığı deprem etkisinin halen nelere yol açacağını kestiremiyoruz; çünkü takım tezgahları sektörü ülkelerin takım oyunudur. Tedarik zinciri bir noktada sekteye uğradığında tüm diğerlerini de etkilemektedir. Bugün Almanya’dan veya Japonya’dan aldığınız takım tezgahlarının komponentleri veya komponentlerini oluşturan küçük elementler, rekabet kaygısı ile Çin’den tedarik edilmektedir. Ne yazık ki mart ayı başına kadar Çin’de üretim durdu ve toparlanmanın hazirandan önce gerçekleşmeyeceği öngörülmektedir. Çin, toparlandığında ihracattan önce kendi yaralarını sarmak isteyecektir. Bu süreçte tüm dünyadaki takım tezgahları komponentleri üreten firmalar ise yeni tedarikçi bulmaya başlayacaktır. Bu durum da terminlerde gecikmeler ve maliyet artışları olarak geri dönecektir.

Talep daralması yaşanan dönemlerde, takım tezgahları üreticileri korumacılık yaparak tedarik ve stoklarında küçülmeye gider. İşler açıldığında ise tedarik hazırlığı olmadığından dolayı teslim sürelerinde uzamalar ve fiyatlarda dramatik artışlar yaşanır. Bundan önceki daralmalarda da bu duruma şahit olduk.

Avrupa’nın beklentisi 2020’nin 2. yarısından sonra dramatik bir düzelme olacağı yönünde. Bizim beklentimiz de olumlu yönde ancak tedarik sorunlarının ve fiyat artışlarının başka sorunları gündeme getireceğini düşünüyoruz.

Takım tezgahlarının yatırımın yanında verimli kullanılması da ülkemizin kulak ardı ettiği bir konu. Toplam Ekipman Verimliliği dediğimiz OEE Japonya’da yüzde 80’ler, Avrupa ve Amerika’da yüzde 70’ler düzeyindeyken, ülkemizde bu oran yüzde 60’lar civarındadır. Kısacası ülke olarak verimsiz çalışıyoruz, bu oranı artırmak demek yeni yatırım yapmadan kapasite artırımı demek

Tezmaksan olarak, 2020 yılı için benzer bir bütçe planladık ve hazırlıklarımızı o yönde yaptık. Bununla birlikte firma olarak büyümeyi, sanayimizin verimliliğini artırma noktasında yaptığımız yatırımlar ile gerçekleştirmeyi hedefledik. Üretim takip sistemimiz KAPASİTEMATİK ile fabrikaları anlık izlemeye başladık. Hataları, duruşları anlık raporlayarak, kestirimci bakım modüllerimiz sayesinde arızaları önceden tespit ediyoruz. Bu sayede ortalama yüzde 25 verim artışı sağlıyoruz.

Akıllı üretim modülümüz CUBEBOX ile operatörsüz çalışan akıllı-karanlık fabrikaların ülkemizde yaygınlaşmasını sağlıyoruz. Ayrıca Türkiye’de ilk kez gerçekleştirilen makine ve teknoloji kiralama sistemi ile firmaların üretim risklerini sırtlanıyoruz. Belirsiz ortamlarda, sanayicimizin risk alıp yatırım yapmaktan vazgeçebildiği durumlarda, akılcı ve yenilikçi yatırımlar sunarak işleri olur hale getiriyoruz ve kaçabilecek yatırımları ülkemizde tutmaya çalışıyoruz.