Endüstri 4.0, dünyanın dört bir yanında sanayinin biricik gündemi haline geldi. “4. Sanayi Devrimi” olarak adlandırılan Endüstri 4.0, dijital fabrikalar ve akıllı teknolojiler ile “insansız üretim” fikrini ortaya attı. Teknolojinin günümüzdeki ana konusu olan bu yeni endüstriyel devrimi, tam bir teknoloji ilgilisi olan TEZMAKSAN Makine Servis Müdürü Tayfun Ayduran ile konuştuk.

Endüstri 4.0 nedir?
4. Sanayi Devrimi olarak adlandırılan Endüstri 4.0, teknolojik gelişmelerin etkisiyle zorunlu olarak ortaya çıkan endüstriyel bir olgudur. 1. Sanayi Devrimi,  buharlı makinaların icadıyla ortaya çıktı. 2. Sanayi Devrimi ise kendini elektrik ve elektronik teknolojileriyle gösterdi. Bu atılımların üçüncüsü, bilgisayarrobot-otomasyon üçgeninde gerçekleşti. Bugün konuştuğumuz 4. Sanayi Devrimi, otomasyon, yazılımla gelişen akıllı teknolojiler ile insanın “kol gücünü” üretimden eleyen bir yapılanmayla karşımıza çıktı. 2012 yılından bu yana Almanya Hükümeti’nin öncülüğüyle oluşumuna başlanan dijital fabrikalar ve insansız üretim sahalarının; eski üretim biçimlerini geri dönüşü olmaksızın değiştirmesi tartışılıyor. Böylelikle dijital fabrikaları, insansız üretim sahalarını sanayiye kazandıran bu oluşum “Devrim” olarak nitelendirildi.

Endüstri 4.0’ın üretim hatlarındaki avantajlarını nasıl yorumluyorsunuz?
Genel olarak bakıldığında Endüstri 4.0, üretim hatlarında mutlak olarak maliyet azaltılması anlamında büyük bir avantaj getirecek. Ayrıca üretimde esnekliği de beraberinde taşıyacak. Oluşturulacak akıllı sistemler sayesinde, daha yüksek bir verimlilik sağlanması kaçınılmaz... Sistemin temel prensibi çevre ve kaynak dostu olmak, sürdürülebilirlik anlamında önemli bir fayda kazandırır. Tüm sistemlerin izlenmesi ve arıza teşhislerinin kolaylaşması da ayrıca üstünde durulabilecek bir avantaj olarak ön plana çıkar. Tüm anlamı ile yeni hizmet ve iş modellerine alışmaya hazırlıklı olmalıyız.

Firmanızın akıllı makineler sektöründeki faaliyetlerini birkaç cümleyle özetler misiniz? Bu yıla ilişkin hedefleriniz hakkında bilgi verir misiniz?
TEZMAKSAN Makine olarak Endüstri 4.0’la ilgili malzeme ve işleme teknolojilerini yakından takip ediyoruz. Bunun yanı sıra iki senedir robot ve otomasyon uygulamalarına başladık. Ayrıca bu konuda dört yıldır yazılım algoritmasını geliştirdiğimiz, servis takip sistemi “Mobim” kullanarak; performans ölçümünden, tezgahlarımızın takibine kadar geniş bir alandan yararlanabiliyoruz.

Akıllı makineler sanayide nasıl bir değişimin itici gücü olacak? Yeni devrimin nitelikli insan gücü ve istihdam alanındaki olumluolumsuz etkilerinden bahseder misiniz?
Akıllı makinalar yeni iş modelleri, imalat yöntemleri ve malzeme seçeneklerini de beraberinde getirmektedir. Bu da bahsettiğimizi alanlarda daha nitelikli ve uzmanlaşmış işgücü ve istihdam gereksinimleri yaratacaktır. Endüstri 4.0’ı olumlu ve olumsuz olarak değerlendirmek tamamen göreceli bir kavram... Bu nitelik ve uzmanlık alanlarında gerekli istihdamı sağlamak için eğitim konusundaki gelişmeler büyük önem taşıyor. Eğitim konusunda atılacak adımlar ve alınacak kararlar, Endüstri 4.0’ın kaderini belirleyecek.

Türkiye, size göre dünyada endüstri 4.0’ın neresinde? Kimlerle rekabet edebilir, hangi ülkeleri model alabiliriz?
Ülke olarak endüstriyel gelişimimiz henüz 3. Sanayi Devrimi’nin teknolojik düzeyinde... Endüstri 4.0 hususunda, bu devrimin ana mimarı Almanya’yı model almak daha doğru olacaktır. Ancak Japonya’nın da Endüstri 4.0’a sahip çıktığı, gözden kaçmamalı… Ülke olarak bu devrime, taklitle adaptasyon sağlayamayız. Ciddi bir teknoloji fizibilitesi ve alt yapı çalışması oluşturmak zorundayız.

Akıllı makinelerin kontrolü noktasında Türkiye’deki GSM operatörlerinin uygulamalarını yeterli buluyor musunuz? Bu konudaki eksiklikler nelerdir?
Yeterlilikten ziyade “Olması gerekene paralel gidiliyor” diyebiliriz. Zira bu devrim, ihtiyaçlarının ortaya çıkmasıyla hızlı bir şekilde şekillenecektir. Endüstri 4.0 konusunda çok ciddi yatırımların var olduğuna; internet teknolojileri ve IOT sistemleri konusundaki yapılan çalışmalara, teknoloji günlerinde tanık oluyoruz.

Biraz da spekülasyon yapalım… Diyelim ki Endüstri 4.0 amacına ulaştı. Teknolojinin hızını ve dinamizmini göz önünde bulundurarak 50 yıl sonra Endüstri 5.0 da gerçekleşir mi dersiniz?
Günümüz teknolojisi “olmazları olduran” büyük değişimlere gebedir. Son yüzyılın teknoloji tarihini inceledikten sonra, yaşadığımız değişimlere “yok artık, bu da olamaz” diyemiyorsunuz. Endüstri 5.0’ın yani 5. Sanayi Devrimi’nin, “düşünen, karar verme yetisi olan ve kendi kendini üretebilen” robotlar olarak karşımıza çıkacağı ve üretime egemen güç olacağı konusunda spekülasyon yapabiliriz. Bu kaygıyı da IOT sistemlerinden kaynaklı yaşıyoruz. Çünkü IOT sistemleri, robotların birbiriyle iletişim ve etkileşimini sağlayan sistemlerdir.